3 Nisan’dan bu yana Adıge Cumhuriyeti yarı resmi yayın organı ‘Adıge mak’ gazetesinin internet sitesi Adıgece yazıları ve haberleri yayınlamıyor.
3 Nisan’dan bu yana Adıge Cumhuriyeti yarı resmi yayın organı ‘Adıge mak’ gazetesinin internet sitesi Adıgece yazıları ve haberleri yayınlamıyor. Rusça haberler ise şevkle veriliyor. Sitede Türkçe ve Arapça çeviriler de verilmiyor.
Bu oluşum Rus hükümetinin Vladimir Putin önderliğinde yürüttüğü bir politik uygulamanın sonucu olmalı. Bu politika Rusya Federasyonu’nda yaşayan ve Rus olmayan tüm ulusları asimile etme, Ruslaştırma amacına dayanıyor.
Adıge mak’ın bağımsız bir yayın organı olmadığı, bağımsız yazılara yer vermediği bilinen şeylerden, ancak Adıgece yayınlandığı için bu gazetenin yine de yaşaması gereklidir.
Şentako Mahmud
Адыгэ Хэку Таймс , 18 Nisan 2015
Çeviren: Hapi Cevdet Yıldız
Cherkessia.net, 21 Ağustos 2015
Not: Adıge mak, daha sonra internetten Adıgece yazıları da vermeye başladı. Ancak bir süre sonra, özellikle bu son günlerde sırf Adıgeceye ayrılan bölümlerde bile Rusça yazılar yer almaya, Adıgeceye ayrılan yerleri kaplamaya, Adıgece yazılar ise içeriksizleştirilmeye başlanmıştır. - hcy
Yukarıda çevirisini sunduğum yazı, dikkat edilirse nisan ayına ait eski bir yazı, bir ay süreyle Adıgece internet yayınının yapılmaması gibi bir durumda duyulan kaygıyı, endişeyi ifade ediyor. Tarafsız bir gözlemci olarak konuya yeniden dikkat çekmiş bulunuyorum. Yukarıya düştüğüm notta da "Adıge mak" yayınlarının, uzunca bir aradan sonra yeniden internetten verilmeye başlandığını belirttim. Ancak, Adıge mak'da Rusça yazıların çoğaldığına da işaret ettim. Bu bir Ruslaştırılma girişimi olabilir miydi? Adıge mak yazarlarının ve dahası gazetenin kendisinin içinde bulunduğu güçlüklerin de farkındayım. Bu güçlüklerin bir kısmı ekonomik ise, bir kısmı da siyasal baskılar ve onun bir sonucu olarak içeriksiz yazılar olmalı. Bu arada muhalif yayın organı Адыгэ Хэку Таймс'ın endişelerine hak vermek ve onu da görmek gerekmez mi? Adıge mak, 'internet yayınını düzenleyen elemanımız bir aylık yıllık iznini kullandı, bu yüzden Adıgece internet yayını bir ay süreyle verilemedi' diyor Sayın Derbe Timur, bu özür kabul edilebilir bir özür olabilir mi? Adıgece yayın verilmedi ama Adıge mak'ın Rusça internet yayını aksatılmadan sürdürüldü. Çok sayıda Adıge mak izleyicisinin haber alma olanağının kesintiye uğratılması gibi bir olay hoş görülebilir mi? Kaygımız, içerik bir yana, Adıgecenin kenara itilmesi tehlikesi... Aşağıda "Adıge mak"ın Genel Yayın Yönetmeni Sayın Derbe Timur'un gönderdiği açıklamanın çevirisini aynen sunuyorum. Adıgecesi de hemen ardında ektedir. Umarım Adıge mak başarılı yayın yaşamını sürdürmeye devam eder.- hcy
Adıge Mak. Doğru değil! Adıge mak’ın internet yayınında Adıgece ve Rusça yazılar yer alıyor. İnternet yayınını düzenleyen kişi aylık iznini kullandığından internet yayınımız bir ay süreyle aksamıştı, şimdi iş düzelmiş bulunuyor. Gazete Adıgece olarak hergün yayınlanıyor. İnternet yayınında Rusça yazılar da yer alıyor, bunun birinci nedeni dili – Adıgeceyi- unutmuş olanların yazıları izlemeleri için, ikinci neden de tarihimizi Rusların öğrenmeleri için. Önümüzdeki yıl Türkçe ve Arapça yayınları yeniden başlatacağız. Burada politik bir sorun bulunmuyor. İnternet sitesi bizim kendimizin, yetiştiremediğimiz şeyler var, ancak daha iyisi için çaba sarfediyoruz. Siteden bir bölüm alıp diğer noktaları gizlemek doğru bir tutum olamaz. Size değer veren Derbe Timur.
Адыгэ Макъ: Шъыпкъэп! Адыгэ макъэм исайт адыгабзэк1и урысыбзэк1и тхыгъэхэр кьарэхьэх. Сайтым фэгъэзагъэм зыгъэпсэфыгьо уахьтэ и1агъэти зы мазэк1э зэпыугъагъ, джы 1офыр лъэк1уатэ. Гъэзетыр адыгабзэк1э мафэ къэс къыдэк1ы. Сайтым урысыбзэк1и тхыгъэхэр къехьэх бзэр зымыш1эжьырэмэ апай Апэрэмк1э, ят1онэрэмк1э титарихъ урысмэ зыщагъэгъозэным пай. Тыркубзэк1э ык1и арапыбзэк1э къихьащт илъэсым къыхэтыутыхэу тыублэжьыщт. Политикэ 1оф мыщ хэлъэп. Сайтыр тэры зиер, тфэмыгъэхъухэрэри щы1эх, ау нахьыш1у зэрэтш1ыщтым тыпылъ. Сайтым щыщ зы къуапэ къыхэпхыни, адрэхэр бгъэбылъыныри тэрэзы хъурэп. Лъытэныгъэ къышъуфэзыш1эу Дэрбэ Тимур.
****
18 April 2015
Адыгэ макъэм исайт АдыгабзэкIэ тхыгъэхэр рагъэуцожьырэп
Мэлылъфэгъум и 3-м щегъэжьагъэу непэ нэс Адыгэ республикэм игъазетэу Адыгэ Макъэ иинтернет сайт АдыгабзэкIэ тхыгъэгъэхэр, къэбархэр къырагъэуцожьыхэрэп. УрысыбзэкIэ къэбархэр тхъэжьыхэу къырагъацох. ТыркубзэкIи АрапыбзэкIи сайтым зи къырагъэуцожьыэрэп.
Мы Iофыр Урысие хьыкумэтым Путин Владимир апэ итэу политикэу къырифэкIырэмэ ащыщ пIоми ухэукъощтэп. А политикэр Урыс лъэпкъым нэмыкIэу Урысие Федерацием щыпсэурэ лъэпкъхэр агъэтыкIунхэу ары.
Адыгэ Макъэм шъхьэфитыныгъэ зэримыIэр гъэнэфагъэ ыкIи шъхьэихыгъэ зи къызэрэщамытхырэр гъэнафагъэ ау АдыгабзэкIэ зэрэлажьэрэм пае мы гъэзетыр щыIэнэу щыт.