DÇB'de Koltuk Savaşı
DÇB deki olası bölünme Çerkes diasporası ile Rusya arasındaki diyalogu tehdit ediyor
DÇB başkan yardımcısı ve Adıgey Cumhuriyeti Adıge Khase başkanı Beğuşe Adam örgüt üyeliğini askıya alması hakkında açıklama yaptı. Uzmanlar DÇB deki bölünmenin alternatif kurumların yaratılmasına ve Rusya’daki Çerkes toplumu ile diaspora arasında diyalog kaybına yol açabileceğini düşünüyor.
DÇB deki üyeliğimi bir sonraki konferansa kadar askıya aldım.
DÇB başkan yardımcısı ve Adıgey Cumhuriyeti Adıge Khase başkanı 23 haziran daki DÇB faaliyetlerine katılımını askıya alması hakkında açıklama yaptı. Sosyal aktivist ilgili bildirimi sosyal paylaşım sitesi facebooktaki kendi sayfasında yayınladı.
Bir sonraki konferansa kadar çalışmalara katılımımı askıya aldım. Aynı şekilde yürütme kurulu üyesi Khekuj Adam ve bildiğim kadarıyla Muhammed Çerkesov ( Karaçay-Çerkesk Adıge Khase başkanı).
Beğuşe: DÇB temsili çerkes kuruluşlarının olduğu her yerde var. Adıge Cumhuriyeti Khasesi, Karaçay-Çerkesk, Kabardey-Balkar, Moskova Khasesi, Petersburg, Türkiye, Ürdün, İsrail, Suriye, Amerika hepsinin kendi temsilcilerine sahip. Başkan vekili mutlaka üç cumhuriyetimizden oluyor ve geleneksel olarak onlarda birini başkan seçiyorlar. Her cumhuriyetten DÇB yürütme kurulu üyeliğine dörder kişi giriyor.
‘Kavkazskiy Uzel’ Beğuşe Adam, Khekuj Adam ve Muhammed Çerkesov’un DÇB’ den çıkmasına ilişkin açıklaması hakkında henüz bir yorum yapmıyor.
Beğuşe: DÇB bugün uluslararası Çerkes örgütlerinin en otoriteri ancak Soçi’deki olimpiyatlardan sonra DÇB’nin itibarının ve otoritesinin büyük ölçüde sarsıldı. Geçtiğimiz son iki yıl içerisinde yönetimin eylemleri otoriteyi zayıflattı ama işin aslı DÇB dünyandaki en büyük Khase ve o uluslararası, onun benzeri Çerkeslerde yok dolayısıyla o önemli.
Beğuşe: Örgüt mevcut başkanının seçimi sırasında anlaşmazlıklar oldu. Hatta en son kongrede biz Hauti Sohrokov’u seçtiğimiz zaman bütün adaylar arasında büyük şüphe vardı. O zaman Sohrokov’un adaylığını eski Kabardey-Balkar cumhurbaşkanı Arsen Kanakov önerdi ve dolayısıyla hiç kimse için gizli olmayan Rus bölgelsel güçleriyle kararlaştırılmış bir aday .
Çerkes sorunu temasının aktif olarak 2014 yılındaki Soçi Olimpiyatları ile bağlantılı olarak yükseldiğini belirtelim. DÇB defalarca Soçi’deki olimpiyatın kültür programına Çerkes bileşenlerinin dahil olması gerektiğini belirtti. Bununla beraber 16 Ekim 2013’te dışarıdan gelen Adıge delegelerin olimpiyat tesislerini ziyaret etmesi bölgedeki oyunların hazırlıklarına pozitif yönde etki etti. Aynı zamanda o gün olimpiyatların kültür programında Çerkes bileşenlerine geniş bir şekilde yer verileceği hususunda söz veren Rusya’yı temsil eden başkan vekili Dmitriy Kozak ile de görüştüler. Bununla beraber Maykop Adıge Khase yürütme kurulu üyesi olan Arambiy Hapay törende Çerkes bileşenlerinin olmamasına işaret etti. DÇB başkan yardımcısı Muhamed Hafitse göre ise Çerkesler geniş bir biçimde kültür programında yer aldı.
Yurt dışındaki Diasporalar DÇB’den çıkmayı talep ediyor.
Beğuşe: Sohrokov’un etkinliği Türkiye’deki çerkes örgütlerinin DÇB’den çıkma talebinde bulunmasına yol açtı. Türkiye’de 5-6 milyon çerkes var. Bu en büyük Çerkes diasporası. Bölünmenin olmasını göze alamazdık çünkü DÇB’nin varlığı Türk Diasporası olmadan düşünülemezdi. Yurtdışındaki Çerkeslerin Rusya Çerkeslerinin eylemlerini, çıkarlarını, mentalitelerini anlamaları için, Rus yönetimini anlamaya başlamaları ve Çerkes probleminin çözüm anahtarının eninde sonunda Rusya’da olduğunu anlamaları için yıllarca çalıştık. Eğer biz birbirimizi duymayı öğrenemezsek bu problemi çözemeyiz. Ama onlar Rus başkonsolosluğu önünde eylem yapmaya başladılar. Dolayısıyla Rus yönetimi bizim için son derece önemli olan diasporamız ile olan dialogu dostça olmayan bir şekilde kabul etmeye başladılar. Buna izin verilmemeliydi.
1 Şubat 2014’te Ankara’da Türkiye Kafkas Federasyonları Birliği tarafından ‘Çerkesler olimpiyat ateşini söndürdü’ isimli pankartla 1200 kişinin katıldığı bir miting organize edildi. Mitingtekiler Rusya’dan bütün olimpiyatlar boyunca Çerkeslerin bölgenin eski sakinleri olarak tanıtılmasını ve programın bütün dünyanın ,Çerkeslerle, Çerkes kültürüyle ve onların anavatanlarıyla tanışabilmesi yönünde hazırlanmasını talep ettiler.
Beğuşe Adama göre Sohrokov’un geçtiğimiz olimpiyatlara karşı tavrının DÇB’nin temsilcilerinin düşünceleri ile ters düştüğünü dile getirdi. Olimpiyatlardaki kültür programında Çerkes sorunu ve Çerkes kültürünün layık olduğu yeri aldığını ifade etti. Ama DÇB bu görüşü kabul etmiyor. Açılışta en azından çerkesler hakkında son beş bin yıldır burada yaşayan bir millet gibi söz etmek mümkündü. Yunanlılar hakkında söyledikleri gibi ‘Onlar burada fatihtiler’ dedi.
Uluslararası Çerkes hareketi öncesi alternatif yapıların kurulması sorusu ortaya çıktı.
Beğuşe: DÇB’nin çalışmalarına katılmayan çok fazla Çerkes aktivisti, örgüte ve üyelerine karşı hayal kırıklığı içerisinde. Burada ve yurt dışında alternatif yapıların kurulması konusunu konuşuyorlar.
Onlar bunu yurtdışında kurmak istiyorlar çünkü Rusya’da olursa her zaman kontrol altında olacak. Biz bunu kabul etmiyoruz. Biz DÇB şu anki yapısı nasılsa ve daha önce nasıl çalışıyorsa o şekilde kalmasını istiyoruz. Biz her zaman yetkilerle yapıcı işbirliği içindeyiz. Biz Rus yetkili organları ile çatışmaya izin vermemek , onların bizi anlamaları için, kendi pozisyonumuz daha iyi sunabilmek için (bizler Rus vatanseverleriyiz ve Rusya vatandaşıyız ) hiçbir şekilde Rus kanunlara karşı gelmeden politik platformda yer alıyoruz.
Beğuşe: Çerkes hareketi aktivistleri, Çerkeslerin anavatanın Rusya’da olduğunu ve DÇB’nin orda var olması gerektiğinin farkına varmak zorundalar. Yurt dışında bize hiç kimse yardım etmeyecek. Bize sadece Rus hükümeti yardım edebilir.
Beğuşe: Ancak çalışma düzeni içerisindeki çelişkilerin üstesinden gelme çalışmalarının nafile olduğunu belirtti. Sohrokov işbirliği çağrılarını göz ardı etti. Ama toplumsal örgüt bir gibi şirket değil ve bu şekilde yönetilmiyor.
Ona göre başkan değiştirme prosedürü çok zor çünkü DÇB başkanı kongreyle seçiliyor. Ya olağanüstü kongre geçekleştirmek lazım ya da sorunu dikkate almamak.
Beğuşe: Önümüzdeki kongrede federal ve bölgesel yönetim Sohrokov’un adaylığı için bastıracak. Benim Sohrokov’un idari kaynakları hakkında hiçbir şüphem yok. O bu konuma bu destek sayesinde geldi. Yetkililere karşı savaşmak bizde mümkün değil. Biz de böyle bir kaynak yok. Eğer yetkililer onun görevini yenilmekte ısrar ederlerse bu DÇB’nin otoritesini zedeleyecek ve onu bölünmeye götürecek.
DÇB Çerkes dünyasındakini değişimlere yetişemiyor.
Soht Asker: Son 10 yıldır DÇB’nin kurulduğu zamandan beri Çerkes dünyasında birçok değişim meydana geldi. Mutlaka tüm yeni oluşturulan Çerkes örgütleri ile tekrardan dialog kurulması gerekli.
DÇB’ yi o tarihte var olan örgütler oluşturdu ama yıllar içerisinde yeni örgütler meydana çıktı. Bütün Çerkes dünyası arasında bir dialog ihtiyacı açıkça görülüyor ama böyle bir şey gerçekleşmiyor. Sadece onların görüşlerinin doğru olduğunu ve başka düşüncelere varoluş hakkı varoluş vermeyen belirli gruplar var.
Soht Asker: Son yıllarda Krasnodar Kray Adıge Khase’si DÇB etkinliklerine katılmıyor. Bu DÇB başkanının yürütme kurulu kararlarına aykırı davranması, kendi konumunu koruma çalışması ve topluca belirlenen hedeflerle çelişmesinden kaynaklanmaktadır.
Soht, en son kongre öncesi yapılan, DÇB nin yapısına dahil olan ve olmayan tüm çerkes örgütlerinin katılmak zorunda olduğu yönünde karar alınan toplantıyı örnek gösterdi. Bu toplantı dünyadaki bütün çerkes örgütleri arasındaki dialogu geliştirmek için gerekliydi. DÇB yi oluşturan RF Çerkes örgütlerinin Rusya Federal Dumasına ve RF başkanına yapmış oldukları bilinen başvuruda DÇB yönetimi tarafından desteklenmemişti. Yine Rusya Federasyonu Çerkes örgütlerinin Suriyedeki iç savaşla ilgili olarak dünya çerkes örgütleri kongresi toplama çağrısıda DÇB yönetimi tarafından dikkate alınmamıştı, dedi. Soht ayrıca “DÇB kurucu örgütlerinin pozisyonu neden DÇB başkanı tarafından dikkate alınmıyor” diye sordu.
Soht: Bölgesel Khase yaklaşan kongreyi görmezden gelebilir. Bu bağlamda DÇB de nasıl bir hazırlık olacağına bakacağız. Eğer tekrardan komplocular klubü gibi olacaksa biz böyle bir yolculukta olmayacağız. Rus halkına ve Adıge aydınlarına çit vurulan bir yerde bulunmak istemiyoruz. Bu format günümüzde kabul edilemez. Biz tüm dostlarına kapılarının açık olduğu bir demokratik ülkede yaşıyoruz.
Soht’un sözlerine göre, DÇB’nin içine kapanıklılığına Rusya Dışişleri bakanlığı çalışanlarıda bir anlam verememekte. DÇB toplantıları onların katılımı olmaksızın yapılmakta. DÇB’nin alternatifi Rusya Çerkes toplulukları ile diasporanın tüm ilişkilerine karşıda olabilir.
Soht Asker: Ancak alternatif yapıların ortaya çıkması negatif bir dizi faktörlerle bağlantılı.
Bu bir yandan DÇB’ nin açıklanamaz politikası. Öte yandan Ukrayna krizi ile uluslararası ilişkilerin nasıl gerginleştiği( Ukraynalı yetkililer Kırım’ın Rusya’ya katılmasından sonra Donbas’ta silahlı gruplara karşı güçlü askeri operasyonlar başlattı.) O zamana kadar Suriye krizi Rusya ve Amerika arasında belirgin anlaşmazlıklara yol açtı. Bu negatif uluslararası fonda yurt dışındaki bazı sözde Çerkes örgütleri kendi temel etkinlikleriyle RF ‘yi eliştirmek ve Rus halkının ve diasporanın cesaretini kırmaya çalışıyorlar.
Örneğin son zamanlarda Türkiye’de diğer bütün çerkes örgütlerinin fikirlerine aykırı olarak sayıları 60’tan fazla olan bazı çerkes grupları Çerkes dilinin latin alfabesiyle tanıtılması fikrini ortaya koydu. Bu çalışmadaki amacın yurt dışındaki çerkes diasporası ile tarihsel anavatanın kültür olarak yabancılaşması olduğunu herkes biliyor.
Soht günümüz koşullarında sorunun DÇB’nin alternatifin olması değil bu tür sözde Çerkes gruplarının yapılanması olduğunu ifade ediyor.
Krasnodar Kray Adıge Khase başkanı DÇB’nin krizi aşabileceği ümidinde olduğunu ifade etti. DÇB krizi çözebilecek durumda çünkü bugün halkımızın tüm kültürel, bilimsel ve entelektüel bagajı Rusya’da yoğunlaşmış durumda. Dil burada korunuldu ve resmi. Genel olarak diasporada olmayan profesyonel çerkes kültürü, literatürü sadece Rusya’da var. Biz Rusya’da ve diaspora çalışmamızı engellemeye çalışan herkesi eleştiereceğiz ve DÇB akitivitelerinin normal biçimde yapılmasını sağlayacağız.
Şapsığ-Çerkesler ihtiyarlar konseyi başkanı Ruslan Gvashev: Beğuşe Adam ve diğer DÇB örgüt üyelerinin ayrılması bekleniyordu.
Ben bir yılın ardından Adam’ a sordum. Verdikleri sözleri yapmayı niyetleri var mıydı diye. Aslında hiçbir şekilde DÇB’nin olmadığı ve çerkes çıkarlarının hiçbir şekilde teşkil edilmediği bütün bu 4 senede görüldü. Ben mevcut bütün çerkes örgütlerinden çıktım. Bu yüzden sadece kendi düşüncelerimi söylebilirim. Bu örgüt bütün dünya çerkesleri adına konuşma hakkını sağladı. Olimpiyatlar öncesi çerkes sorunundan şikayetçi olmayanlar ve çerkes probleminde değişiklik istemeyenler için bu iyi oldu.
Gvashev: DÇB’nin krizi aşabileceğini sanmıyorum. Biz 4 yıl önce Sohrokov seçilirken söyledik. Şapsığ delegasyonu 5 kişiden oluşuyordu ve 4 kişi herhangi bir oluşuma girmeyi reddetti. Dördümüz yürütme kurulunda olmayı reddettik ve Şapsığlar dahil edilsin diye mevcut adaya karşı oy kullandık. Sonuçta bizim Şapsığ delegelerde sadece Çaçuh üye ve başkan yardımcısı oldu.
İbrahim Yaganov: DÇB’ yi yeniden yapılandırmak mümkün değil. Yeni bir yapı gerekli.
DÇB’nin hiçbir organizasyona etkisi yok.
Aslan Beşto: DÇB sadece bir organizasyonlar birliği. Kim DÇB’nin pozisyonunu kabul etmiyorsa oradan çıkabilir. Ben de 5 yıl önce çıktım. Bu yüzden yorum yapacak çok bir şey yok. DÇB’ye sayıları 50 ye yakın olan gruplardan oluşan Kaffed’ de giriyor. DÇB’nin hiçbir organizasyona etkisi yok. Bu alan ; anlaşmaya varmak, fikir birliğinden bahsetmek ve ortak hareket etmek için tasarlandı.
Soçi olimpiyatları arefesinde yurtdışı Çerkes örgütlerinin etkisi hakimdi. Bu görüntüde Çerkeslerin anavatanlarına serbest bir şekilde geri dönmesi ve vatandaşlık alması gibi problemlerin çözülmesi vardı. Ama bu bağlamda hiçbir şey yapılmadı.
Beğuşe’nin pozisyonu yaklaşan DÇB kongresi ile ilişkili. Beğuşe Adam’ın DÇB çalışmalarını askıya alması beklenilmiyordu.
Hauti Sohrokov: Bizim için kongreye 2-3 kala Beğuşe’nin açıklaması beklenmedik bir durum. Son aylarda yürütme komitelerine katılmaması bizi endişelendiriyordu. DÇB farklı düşüncelere açık ve ortak hedeflere ulaşmak için hizmet ediyoruz. Bizimle çalışan herkesin düşüncelerine saygı duyuyoruz. DÇB bir yürütme kurulu, farklı düşüncelerin söylendiği bir alan. Zor şartlarda kurulan DÇB’ nin kuruluşundan bu yana farklı düşünceler ve çelişkiler oldu ve tartışmalar oluyor. Ama biz farklı düşünceleri saygı çerçevesinde dinliyor ve her zaman kararlarımızı oylama ile alıyoruz.
Sohrokov Bogus’un eleştirisini Olimpiyatlarda yaptığı konuşmadaki pozisyona bağladı.
Bizim bir tüzüğümüz ve yerimiz var. O yürütme kuruluna gelip hoşuna gitmemesinin sebebini söylebilirdi. Olimpiyatlara karşı her zaman biraz karşı pozisyonda olduğunu hatırlatarak belki de bu yüzden kongre öncesi bu şekilde politik beyanda bulunma kararı aldı. Ama bu bizipek endişelendirmiyor. Çünkü Adıgey’de bir sürü aydın var. İshak Maşbaş ten başlayarak cumhuriyet liderleri de dahil olmak üzere. Sürekli iletişim halinde olduğumuz bir sürü topluma mal olmuş insanlar var. Bu yüzden biz bu güçlerle Adıge sağduyusuna, Adıge halkına odaklanıyoruz ve onların her zaman doğru karar vereceklerinden eminiz.
DÇB başkanına göre, Beğuşe’nin açıklaması onun yürütme kurulu çalışmalarından dışlanması denemeleri ile bağlantılı olabilirdi. Kendi halkın için hizmet etmek tabiki çok zor. Her zaman sorumlu bir şekilde sabırlı ve anlayışlı olmak, bazen kendi düşüncelerini çoğunluğa kabul ettirme yeteneğine sahip olmak. Eğer bunlar yoksa, ilk vazife: ‘kendi halkına zarar verme’. Hizmet ettiğin işe zarar verme. DÇB normal bir zaman kurulmadı ve bütün diğer örgütler gibi sorun yaşıyor. Bana göre Beğuşe Adam ihraç edileceği korkusuyla böyle bir yolu seçti.
Adıge Halkı ve Khase kimi başkan olarak seçeceği konusunda kendi karar verme hakkına sahip. Her şeye rağmen eğer anlaşmazlıklar olduysa bile biz her zaman onun düşüncelerine saygıyla yaklaştık. Farklı düşünceler her zaman olmak zorunda. Ama birbirimize saygı göstererek sabırlı bir şekilde bizlere güvenen halkımıza hizmet etmek zorundayız.
Kaynak : kavkaz-uzel.ru
Çeviri : Çherkessia.net-Moderasyon