<< Açık çağrı yapılması, Rusya’nın bölgelerinin ayrılması>> denilen kararda; çok geçmeden Pşıze(Kuban) bölgesi, 25 yaşındaki Darya Dolyodeve ve Pşıze(Kuban) bölgesinde yaşayan isimleri açıklanmayan iki kişi hakkında yasal suç duyurusunda bulundu. Darya Dolyodeve ile Ukrayna’dan gelen Krasnodar’dan psikolog Petr Lyobçenkov, birlikte ‘‘Kuban’ın özgürleştirme hareketi’’ nin başlangıcını oluşturdular. Eylem yandaşları bölgede belirgin değilsede, haberin duyurusu Kazak bölgesinde yaşayanların hoşlarına gidecek şekilde internette paylaşıldı. Eylem öncesi Dolyodove, hafif suç duyurusuyla 15 gün gözaltında tutuldu. Gözaltı süresi sonrası serbest bırakılmayarak Federal gizli serviste tutuldu. Ağustos ayında ‘‘açık çağrı yapmak, Rusya’nın bütünlüğünü bozmak’’ suçlamasıyla hakkında dava açıldı. Darya Dolyodeve Krasnodar’da, farlı gerekçelerle tek kişilik eylemler yaptı. Novorossiysk'li Darya Polvovode Pşıze(Kuban) deki içi işleri bakanlığına bağlı üniversitede okurken; <<KRF-Fed.Komunist Parti>> <<ROT Front-Kızıl Cephe>> <<Sol Cephe>> ve şimdilik kayıt altına alınmayan <<Birleşik Komünist Partisi>>ne katılmış.
Pşıze(Kuban) bölgesinde yaşayan değişik halklardan Teş'u Murdin'in deyişiyle: ‘‘Kuban bölgesi ayrılık hareketi daha önceleride vardı, bu günde bu hareketin çalışmaları görülebiliyor. Ayrılıkçı hareket çarlık zamanında da, Sovyet zamanında da vardı, bu gün daha kötü oldu, bunu gerçekleştirenlere yıllardır karşı duruyorum. Çarın, Rus-Kafkas savaşındaki gaddarlıklarıyla ünlü general-subayları, onurlandırılıyor, saygıyla anıyor heykellerini dikiyorlar, biz böylesi bir şeyden bahsetmeye kalksak gırtlağımızı sıkarlar’’
Şapsığ Yaşlılar Xasesi’nden Teş'u Murdin'in deyimiyle; Pşıze(Kuban) tüzüğü kabul edilirken, Pşıze(Kuban) bölgesinde yaşayan yerli Şapsığların, yerli halk statüsü belirtilmesi gerekirken şimdiye kadar bu açığa çıkartılmadı vede şimdiki bölge lideri Şapsığları yerli halk biçiminde kaydetmek istemiyor.
Pşıze bölgesi statüsü kabul edilirken ,tüzükte yerli halk olduğumuzun yazılmasını istediğimizde, ne yaptıysak kabul ettiremedik. Vali Aleksandır Tkaçev'in göreve geldiğinden beri verdiği zararı kimse vermedi.
Bölge tarihi bilgilendirme kitabında, Çerkeslere ait hiç bir şey yok, bütün bilgi kazaklar, Ruslar üzerine. Kazakları yerli halk sayıyorlar. Sovyet zamanında da tarihimiz üzerine konuşma özgürlüğümüz yoktu, arşivdeki bütün bilgiler saklı gizli, üzerine çalışma hakkı yoktu.
Zaman zaman Adigey'i Pşıze(Kuban) bölgesine katmak istiyoruz sorularını sıkça ortaya çıkartıyorlar. Öyle olunca, Pşıze(Kuban) bölgesinin Karadeniz sahilinde yaşayan Şapsığ'ların, yerli halk sayılmamasının yanında, ADİGEY, Pşıze(Kuban) bölgesinde eritilecek.Onunda olmasına şüphe kalmadı diyor Şapsığ Yaşlılar Xasesi’nden Teş'u Murdin.
Murdin; ‘‘Adigey'in, Pşıze(Kuban) bölgesinden ayrıldığı 20 yıldan fazla oluyor, ancak bu güne kadar hala ısrar ediyorlar, Pşıze bölgesine Adigey'i geri katmak için insanları kışkırtıyorlar, isteklerinin de gerçekleşeceğini düşünüyorum. Çünkü Çerkesler de gün geçtikçe geri adım atıyorlar. Çerkeslik bilinci gittikçe azalıyor, dilde de gerileme oluyor, bilim kültürümüzde gittiçe daha kötü oluyor.’’
Bugün Pşıze bölgesinde farklı halklar yaşıyor, ülkenin yasalarının herkes için eşit olması gereksede, Çerkes ulusal sorunu sorumluları, Yerli Şapsığ'ların haklarının ihlal edildiğini düşünüyor.
Şapsığ Yaşlılar Xasesi sorumlusunun söylemine göre, Şapsığlar diğer yaşayan halklar gibi; dillerini, tarihlerini öğrenmek, kültürlerini xabzelerini sürdürmek, topraklarında kalan Şapsığların şimdiye kadarki yaşadıkları topraklarında, kendilerine zarar veren çar generallerinin heykellerinin topraklarına dikilmemesini istiyorlar.
Kaynak: Tuapse Press
Çeviri: ÇY-Haber Merkezi