Toplantı gündeminin ilk maddesi Adıgecenin korunması, geliştirilmesi ve kullanılması için, 2019 yılında devlet okullarında yapılan Adıgece ile ilgili çalışmalara ilişkindi. Eğitim bakanı bu konuda açıklayıcı bir konuşma yaptı.
Çerkes dilinin öğretilmesi konusunda, Maykop’ta Adıge Cumhuriyeti Önderi (Łışha) katında kurulu olan Konsey’in (Совет) bir toplantısı vardı. Cumhuriyet Önderi Kumpıl Murat’ın talimatıyla toplantıyı Adıgey eğitim bakanı K’ereşe Anzavır yönetti.
- Bu yıl dilimizi koruma içerikli çok sayıda çalışma yaptık, yine de yapmamız gereken çok şey var, - dedi bakan. – 2019 yılında, 1-11 sınıflarda toplam 7258 öğrenci Adıgece dersi alıyor, bu sayı geçmiş öğretim yılına kıyasla 187 kez daha fazla. Resmi dil kapsamında Adıgece dersini 17261 öğrenci, Adıge edebiyatı dersini de 26450 öğrenci Adıgece olarak okuyor. Cumhuriyetteki 150 okulda 273 öğretmen Adıgece ve Adıge edebiyatı derslerini okutuyor.
Bakan, bu yıl, Łıuj Adam (1) başkanlığında, Adıgeceyi koruma ve geliştirme amaçlı bir Proje Ofis kurulduğunu açıkladı. Proje Ofis, Maykop’ta 4 okulda – Adıge Cumhuriyeti gimnazyumu, N 2,5,7 liseleri - daha yoğun bir Adıgece öğretime geçmeyi planladı. 2019 yılı eylül ayında 1. sınıfa yeni kaydolan 161 öğrenciye anadili Çerkesçe öğretilecek. Gerekli çalışma düzeni, bilgisayar, internet ağı, kitap ve yardımcı ders araçları için bu 4 okulun her birine birer milyon ruble (15500 dolar ya da 90 bin Tl.) verildi.
Eğitim bakanı bu yıl Adıgece bilgi yarışmalarına katılan öğrenci sayısında da önemli bir artış olduğunu söyledi. 9-11. sınıflardan yarışmaya katılan 82 öğrenciden 41’i başarı belgesi aldı.
Adıgece devlet sertifikası almak için 173 kişi başvuruda bulundu ve başarılı oldu.
- Cumhuriyet olarak “Federal Ders Kitapları Listesi”ne (Федеральный перечень учебников) yazılmak istiyoruz, - dedi
K’ereşe Anzavır. - Listede şimdilik sadece Tatarlar (Kazan Tatarları) yazılı. Bu yıl önemli bir adım attık, listeye girmek için Moskova’ya 13 program gönderdik. Biri kabul edildi, diğer 12 programı da en kısa süre içinde listeye aldırmak için uğraşıyoruz (2). Okulların gereksinim duyduğu ders kitaplarını yayımladık, bu iş için 10 milyon ruble (62 bin dolar ya da 360 bin Tl.) harcadık. Bu sorunu da aşmış bulunuyoruz.
Önümüzdeki öğretim yılında Konsey (Совет) tarafından yüklenilen sorunların en önemlileri bakan tarafından yerinde bulundu. Bunlar arasında kreşlerden başlanarak Adıgeceyi ciddi bir biçimde öğretme kararı da var. Bu iş için, pilot uygulama olarak kentlerde bulunan çocuk yuvalarından 9’u seçildi. 2020 yılında bu yuvalara (kreşlere) verilecek çocuklara, bakıcı öğretmenleri tarafından yoğun bir Adıgece öğretim programı uygulanacak. Aynı biçimde, yaratıcı çocuk oyunlarının (KBH) Adıgece olarak uygulanması da gündemde. Çizgi filmlerin Çerkesçeye çevirileri yapılıyor.
Kültürel olanaklar yardımıyla kültür bakanlığı tarafından Çerkesçenin korunmasına ilişkin yapılan çalışmaları, bakanlığın ilgili bölüm başkanı yardımcısı Ŝevapṡeko Aminet (ШъэуапцIэкъо Аминэт) açıkladı. Aminet’in açıklamasına göre, bu yıl, anadilini öğrenme ve koruma amaçlı 600 kadar etkinlik düzenlendi, etkinliklere 60 bin üzeri kişi katıldı.
Ardından öğretmen kadrolarının hazırlanması konusunda Adıgey Devlet Üniversitesi Adıge Filolojisi ve Kültür Fakültesi dekanı Hamırzeko Nuryet bir konuşma yaptı. Bu yıl fakültemize kaydolmak için 42 kişi başvuruda bulundu. Kontenjan ise 25 idi. Dekan, daha sonra fakültede yapılan diğer çalışmalara değindi.
Konsey’in gelecek yıla ilişkin çalışma programı belirlendi ve karar altına alındı.
Eŝıne Susan, Adıge mak, 23 Aralık 2019
(1) - Łıuj Adam (ЛIыIужъу Адамэ/ Тлеуж Адам) (d. 1951) - Adıge politikacı ve düşünce adamı. Adıge Parlamentosu’nun ilk başkanı, şimdi Adıge Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü ve Proje Ofis müdürü.
(2) - Adıgece okutulacak ders kitaplarını “Federal Ders Kitapları Listesine” aldırmak gerekiyor. Konu ile ilgili bir haber için bk. - Зэгъусэхэу дэлэжьэщтых; Türkçesi için bk. -
facebook.com
adygvoice.ru
Kaynak: adygvoice.ru
Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız
Cherkessia.net, 8 Ocak 2020