Filip Gromiko’ya göre Suriye’de şiddetin Çerkesleri dönüşe zorlaması, Ankara’nın Çerkes halkına olumlu yaklaşımı ve Kuzey Kafkasya’da Çerkesler arasında artan eylemlilik hali Moskova’yı Çerkes meselesine ilgi göstermeye zorluyor.
Kavkazskaya Politika gazetecisine göre Moskova Soçi Olimpiyatının ertesinde Çerkes meselesiyle ilgilenmeyi bıraktı.
Ama yukarıda anılan değişim ve Çerkes örgütleri arasındaki bölünmüşlük Rus hükümetini konuya bir kez daha eğilmeye zorladı (kavpolit.com/articles/cherkesy_i_kavkazskij_polpred_vizit_vezhlivosti_il-32921/).
Rusya’nın konuya ilgi göstermesinin örneklerinden biri Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi tam yetkili yöneticisi Oleg Belaventsev ile Dünya Çerkes Birliği (DÇB) başkanı Hauti Sohrokov’un kısa süre önce bir araya gelmesidir.
Bu iki ismin yaşlarının ve arka planlarının birbirine yakın olması Belaventsev’in öncülüne nazaran daha iyi ilişkiler içinde olacakları kanaati yaratıyor.
Ne var ki Gromiko’ya göre ilişkiyi belirleyen sadece kişilikler değil.
Cumhuriyet derneklerinin ve KAFFED’in Sohrokov’un otoriter tarzından rahatsızlık duymaları, Rusya’nın Çerkes meselesindeki beceriksiz tutumu ve “göstermelik” bir örgüt gibi görülmesi yüzünden DÇB güç kaybetti.
Şimdi Rus hükümeti ve DÇB birlikte çalışma noktasına gelmiş bulunuyorlar. Türkiye’nin hamleleri karşısında Moskova Suriyeli Çerkes mültecilere ilişkin tavizler verebilir.
Krasnodar Adığe Khase başkanı Asker Sohte “DÇB’nin son zamanlarda zor günler yaşadığı sır değil. DÇB uluslararası nitelikte bir örgüt olmasına rağmen Rusya’da tescil edilmiş bir STK olduğu için devletin desteği olmazsa bir hiçtir” diyor.
DÇB Moskova’dan yardım almıyor. Bu yüzden tükenme noktasına geldi. Sohte devam ediyor: “Buna karşılık dışarıdaki Çerkes grupları hızla büyüyor. Çerkes dünyasında güç dengesi değişiyor. Moskova bu durumdan memnun değil.”
DÇB’nin zayıflaması diasporanın hem Çerkeslerin yaşadığı dış ülkelerde hem Rusya’da etkisini artırması anlamına geliyor.
Belaventsev ve Sokrokov arasındaki toplantı Moskova’nın Çerkes meselesinde daha faal olmak istediğini gösteriyor. Türkiye, Ortadoğu ve Batıdaki Çerkeslerin gündemi belirlemesine Rusya’nın tahammülü yok.
Ne var ki Rus makamların güç dengesini değiştirmeleri için bir toplantıdan daha fazlasına ihtiyaç var.
Çerkes meselesi üzerine çalışan MGIMO mensubu Nikolay Silayev’e göre – en azından Rus yetkili açısından - Belaventsev-Sohrokov toplantısı bir protokol etkinliğinden öteye anlam ifade etmiyor.
Bununla birlikte iki yetkilinin eğilmesi gereken ciddi meseleler var. Çerkesler bu aşamada inisiyatifi ellerine alabilirler.
Paul Goble, 7 Nisan 2017
Çeviri: Dr. Ömer Aytek Kurmel