Rus-Çerkes Savaşı’nın kurbanları için düzenlenen anma törenine katılan çocuklar (Kaynak:kavpolit.com)
Krasnodar bölgesinde yaşayan Çerkes köylüleri ulusal davalarına sahip çıktıkları için resmi makamlardan baskı görüyor. Okul çağındaki çocukların bile yetkililer tarafından taciz edilmesi Çerkes aktivistleri öfkelendirdi.
Valery Dzutsev, 5 Ağustos 2015
Krasnodar bölgesinde yaşayan Çerkes köylüleri ulusal davalarına sahip çıktıkları resmi makamlardan baskı görüyor. Okul çağındaki çocukların bile yetkililer tarafından taciz edilmesi Çerkes aktivistleri öfkelendirdi.
Polisin çocuklara soru sormasına ilişkin ilk haber 28 Temmuz’da duyuldu. Krasnodar bölgesine bağlı Bolşoy Kiçmay köyünde polis ebeveynleri ve çocukları toplamış, Rus-Çerkes Savaşı’nın kurbanlarını anmak için düzenlenen 21 Mayıs törenine katılımlarıyla ilgili sorular sormuştu.
Köy okulunun müdiresi Marzet Alieva’nın Kavkazsky Uzal sitesine verdiği bilgiye göre öğrencilerin son yirmi yıldır törenlere katılmasına rağmen yetkililer bunu ilk defa mesele yaptılar (Kavkazsky Uzel, 31 Temmuz).
Polis baskınının tatil dönemine denk gelmesine bakıldığında zamanlama da ilginçti. Polis çocuklara etkinliğe kendi istekleriyle mi yoksa ebeveynlerinin baskısıyla mı katıldıklarını ve tören hakkındaki hakkındaki düşüncelerini sordu. Soçi’de yaşayan Salih Koblev ve Şamsudin Neğuç’tan alınan bilgiye göre soruları soran polisler Çerkes kökenliydi (Caucasreview.com, 28 Temmuz).
Çerkesler 19. yüzyıldaki Rusya istilasından önce bugünkü Krasnodar bölgesinde yoğun bir nüfusa sahiplerdi. Rus ordusunun 1864 yılında bugünkü Soçi kenti civarında Çerkes direnişçilere nihai darbeyi vurmasının ardından hayatta kalabilen Çerkes nüfus Osmanlı topraklarına sürgün edildi. Onlardan boşalan topraklara etnik Ruslar ve Kazaklar yerleştirildi.
Rusya’nın hedefi Karadeniz’i imparatorluk gölü haline getirmekti. Çerkesler bu planın önünde durmanın bedelini sürgün edilerek ödediler. Bugün Çerkesler 5 milyon nüfuslu Krasnodar bölgesinde yüzde birin altındalar. Kuzeybatı Kafkasya güvenlik açısından – kuzeydoğu Kafkasya’nın tersine – sakin bir yer. Yani Çerkes çocuklarının polis tarafından taciz edilmesinin asayişle ilgisi yok.
Köy okulunun eski müdürü ve yerel Çerkes örgütünün başkan yardımcısı Aslan Gvashev’in Kavkazskaya Politika sitesine verdiği bilgiye göre polis topluluğu korkutmak istiyor. Gvashev “çocukların sorgulanmasından bir ay önce polis anma törenini düzenleyenlerle konuştu. Mesela bana neden anadilimde konuştuğumu, halklar arasında nefret kışkırtıp kışkırtmadığımı sordular” dedi. Gvashev’e göre yetkililer Çerkesler’i korkutmayı başaramayacak, bu davranışlar kızgınlığı artırmaktan başka bir şeye yaramayacak (Kavkazskaya Politika, 30 Temmuz).
Polisin tutumu Krasnodar bölgesi gibi başka yerlerdeki Çerkes aktivistlerini de rahatsız etmiş durumda
Nalçik’teki Kabardey Kongresi başkanı Aslan Beşto’nun Kavkazsky Uzel sitesine bildirdiğine göre aşırılıkla mücadele adı altında devletten para almak isteyen yetkililer huzuru kasten bozmaya çalışıyor. Beşto anma törenlerinin iptali için Çerkes önderlerle gizli görüşmeler yapıldığını belirtti ve şöyle devam etti: “Stavropol bölgesinin güneyindeki Kavminvody yöresinde Çerkes kanı dökenlerin anısına anıtlar dikiliyor. Bir yandan da tarihimizi unutmamız isteniyor”.
Karaçay-Çerkes’den Muhammed Çerkesov Kavkazsky Uzel sitesine yaptığı açıklamada “Çerkesleri trajik tarihleri unutmaya zorlamanın ahlaki ve insani bir yanı olmadığını” dile getirdi. Çerkesov’a göre 2014 Kış Olimpiyatı’nın açılış töreninde Soçi bölgesinin yerli halkları arasına alınmamış olsalar da Çerkesler Rus devletine düşmanlık beslemiyor. “Rusya Fransa, İngiltere veya Almanya gibi tek-etnili değil, çok-uluslu bir ülke. Rusya fethettiği toprakları üzerinde yaşayan insanlarla birlikte ele geçirdi. Dolayısıyla bu halkların korunmasını gözeten bir politika izlemeli, yok edilmelerini değil” dedi (Kavkazsky Uzel, 31 Temmuz).
“Toprakların üzerinde yaşayanlarla birlikte zor kullanılarak ele geçirilmesi” askeri fetih anlamına gelir Ama Rusya’nın resmi dilinde fethedilen halklar denklem dışında bırakılarak sadece “toprakların Rusya’ya dahil edilmesinden” söz ediliyor, böylece tarihi gerçekler çarpıtılıyor.
Çerkesler’in tarihi gerçekleri dile getirme gibi ılımlı girişimleri bile Rusya hükümetinin sert tepkisiyle karşılaşıyor. Bu da sorunlara kalıcı çözümler bulunmasına katkı sağlamıyor.
Çeviri: Dr. Ömer Aytek Kurmel