Nalçik, Soçi Olimpiyatları ve Çerkes Soykırımı protestosu
“Rusya Halkları” sitesi, Rusya Federasyonu yerli halklarının sivil mücadelesi açısından geride bıraktığımız yılın öne çıkan olaylarını derledi. Listenin başında “Çerkes Soykırımının 150. Yılı” yer alıyor.
Bağımsız yayın organları ve sivil toplum kaynaklarından Rusya Federasyonu halklarının ulusal mücadelelerine dair materyalleri derleyen “Rusya Halkları” (narodyrossii.com) internet sitesi yıllık değerlendirmesini yayınlandı. Listenin başında Çerkes Soykırımının 150. Yılı yer alıyor. ‘Rusya Halkları’nın değerlendirmesiyle 2014’de yerli halkların kimlik ve kültür mücadelesinde öne çıkan başlıklar:
1. Çerkes Soykırımı 150. Yılı: 2014, Çerkes halkının büyük bölümünün yok edildiği ve topraklarından sürüldüğü Kafkas-Rus savaşlarının bitişinin 150. yıl dönümüydü. Çerkesler, Soçi Olimpiyatları esnasında düzenlenen eylemler ve Çerkes Soykırımının tanınması için Ukrayna ve Polonya’ya yapılan başvurularla siyasi güç olarak kendilerini gösterdi. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: “Çerkesler, siz güçlüsünüz!”
2. Anadil Mücadelesi : 2014 başında Buryatlar ve Udmurtlar anadillerinin ülkelerindeki bütün okullarda okutulması için kampanya yürüttü. Belki de birbirlerinin girişimlerinden haberdar bile değildi. Sonbaharda Tatar, Başkır ve Çuvaş aktivistler Yerli Halklar Birliğini kurdu ve anadillerini kısıtlayan yasa tasarısına karşı tek kişilik eylemler yaptı. Bu kanun tasarısına Udmurtlar, Tuvanlar, Lezgiler ve Kabardeyler de yayınladıkları makalelerle karşı çıktı. Kanun tasarısının Aralık ayında kabul edilmesi planlanıyordu. Görülen o ki, milletvekilleri biraz oyalandı, ancak geri adım atacaklarına dair umut yok.
3. Savaş Karşıtı Hareketler: “Rusya Halkları” bölgesel medyayı takip ediyor ve sürekli olarak “vatandaşımız Ukrayna sınırında öldürüldü”, “cumhuriyetimizden bir asker Rostov bölgesinde öldü” konulu haberlere rastlıyor. Bu çarpıtmaların ne anlama geldiğini izah etmeye gerek duymuyoruz. Savaşta öldürülen Rus askerlerinin gerçek sayısının, federal medyada onlarla ifade edilen rakamlardan fazla olduğu belli.
4. Kırım Tatarları: Kırım Parlamentosunun Rus özel birliği tarafından ele geçirilmesiyle ilgili gerçekler pek bilinmiyor. Görünüşe göre, parlamentoyu önce Rusya yanlısı eylemcilerin ele geçirmesi planlanıyordu. Kırım tatarları buna engel oldu. Kırımın kansız şekilde ilhak edildiği söyleniyor. Gerçekte ise bir kaç kişi öldü, Rişat Ametov’a ölünceye kadar işkence ettiler. Bu cinayetler açığa çıkarılmadı.
5. Dağıstan’da Açlık Grevleri: 2014 sonbaharında Dağıstan’da protesto dalgaları yaşandı. Kumık ve Laklar topraklarının iadesi için; sivil toplum inisiyatifleri yolsuzluk ve ilçe başkanlık seçimlerine karşı; üniversite öğrencileri fakültelerin birleşmesine karşı açlık grevleri yaptılar. Nogaylar, Gimri ve Vremenni’deki katil polisin cezalandırılmasını, terörle mücadele operasyonunda evleri yıkılan ve yağmalananlara tazminat verilmesini istedi.
6. Tataristan’ın Yükselişi: 2014’de Tataristan, “.tatar” internet alan uzantısını açtı; Goethe-Institut ve Britsih Council muadili kurum tesis etti; Tatarca için TOEFL veya İELTS benzeri uluslararası bir imtihan için hazırlıklara başladı; “Tataristan Mirası” sembolünün tanıtımını yaptı.
7. Üzücü Gelişmeler: Tatar sivil toplum adamı Rafis Kaşapov gözaltına alındı. Kadirov’u eleştiren Ruslan Kutayev tutuklandı. Fauziya Bayramova, Anzor Ahahov, Eduard Moçalov çeşitli sürelerde hapis veya zorunlu hizmet cezaları aldı. Sayıca küçük halkların liderlerinin BM programına gidişine engel olundu.