Geduadzhe’nin fikrine göre, şu andaki faaliyetin arkasında, “Çerkes aktivistleri tehdit etmekle ve Çeçenlere yaptığı gibi onları ortadan kaldırmakla (yöneticilerini ve temsilcilerini)” ilgilenen “FSB (Rus Federal Güvenlik Servisi) bulunmaktadır”. Geduadzhe bu noktada, iktidar yanlısı lider Ramazan Kadirov’un muhtemelen FSB ve diğer Rus istihbarat servisleri ile yakın bir şekilde çalışan ve yurt dışındaki Çeçen muhalefetini öldüren ajanlarının bulunduğu trajik tarihe atıfta bulunmaktadır. Eğer Geduadzhe haklı ise Moskova’nın, Çerkes aktivizmine karşı savaşını, yeni ve tehlikeli bir şekilde genişletmeye hazırlandığı ortaya çıkmaktadır.
Paul Goble, 25 Ekim 2016
Geçmişte Moskova, nüfus sayımlarını, Çerkes Milleti’nin içindeki ayrımları körüklemek için kullanmıştır. Moskova, Kuzey Kafkasya’daki böl-ve-ele geçir çabalarının bir parçası olarak ve buna ilaveten yurt dışında sayıları Kuzey Kafkasya’dakinden çok daha fazla olan Çerkes Milleti’ni, Kuzey Kafkasya’da bulunanlardan izole edebilmek amacıyla, Çerkes Milleti mensuplarının kendilerini Adige,Karaçay,Kaberdey ve Çerkes altgruplarına ait bir çok tarihi isimlerle tanımlamalarına ihtiyaç duymaktadır. Kabaca 500.000 Çerkes, tarihi Kuzey Kafkasya vatanlarında bulunmaya devam etmektedir, fakat Rusya’nın Çerkes Milletini 1864 yılında zorla sürmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan diaspora üyelerinin sayıları 5 milyondan fazladır.
Şu anda Rusya’nın dayattığı bölünmelerin üstesinden gelme çabasının bir parçası olarak, Moskova’da yaşayan Çerkes aktivist Timur Yevgazhukov, bütün Çerkesleri kapsayacak elektronik nüfus sayımı yapmak için bir internet kampanyası başlatmıştır. Onun planlanmış araştırması, gerek Rusya Federasyonu’nda ve gerek yurt dışında yaşayan bütün Çerkesleri kapsayacaktır. Yevgazhukov, bu yaklaşımın ortak kimliğin güçlendirilmesine katkıda bulunacağını söylemektedir.
Çerkeslerin kahir ekseriyeti, kendi birliklerinin yeniden güçlü bir şekilde dile getirilmesini desteklemekte ve bu nedenle söz konusu nüfus sayımına arka çıkmaktadırlar. Fakat, gazeteci Larisa Cherkess’e göre, organize edilme şekline dair bazı şüpheler yüzünden, Rusya güvenlik servisleri bu girişimin arkasında olabilir ve dile getirilmeyen nihai amaç, Rusya Devleti’nin geçmişte hedeflediği amaç ile aynı olabilir (Kavkazr.com, October 18). Bir çok kişi şüphe içerisindedir, çünkü yeni proje, eğer zaten listede kayıtlı ise, kayıtlı olan bu kişilerin, diğer Çerkeslere kendilerini kaydettirebilmeleri için davetiye göndermesine bağlıdır.
Organizatörler, diğer milletlere mensup kişilerin Çerkes olarak kaydedilmelerini engellemek için bunun zaruri olduğu söylemektedirler. Fakat bir çok Çerkes, bunun sadece Rusya otoritelerinin kendi çıkarları için kullanabileceği ya da baskı altına alabileceği kendi toplumları içerisindeki ilişki ağını ortaya çıkarmak için değil aynı zamanda bazılarını ürkütüp kaçırmak suretiyle bilinen Çerkes sayısını azaltmak için yapılmakta olduğunu açıkça görmektedir. Böylesine bir strateji Moskova’ya, dünyada bir çok uzmanın söylediği kadar Çerkes bulunmadığını iddia etme fırsatı verebilecektir.
Fakat çok daha fazla sayıdaki Çerkesin, eğer bilgilerini online olarak sunarlar ise, bu bilgilere ne olacağı hakkında endişe taşıdıkları gözükmektedir. Çerkeslerin daha yaşlı jenerasyonları büyük ölçüde internete aşina değildir ve bu durum söz konusu sayımı şüpheli kılmaktadır. Genç Çerkesler interneti kavramış durumdadır fakat Rus istihbarat servislerinin ya da diğerlerinin, kendi sunacakları datayı nasıl kötüye kullanabilecekleri hakkında doğal olarak şüphe duymaktadırlar. Bu endişeler, söz konusu işi organize edenlerin çoğunlukla bilinmemesi ve Çerkeslerin sunacağı datanın ne şekilde güvenli bir vaziyette muhafaza edileceğinin tanımlanmaması gerçekleri ile daha da şiddetlenmektedir.
Çerkesler buna ilaveten başka bir şey ile daha tedirgin olmaktadırlar: web sitesi İngilizce ve Rusça’dır, fakat Çerkesçeye yer verilmemiştir. Rusya Federasyonu içerisindeki Çerkeslerin çoğu Rusça bilmektedirler; ve yurt dışında yaşayan Çerkesler de İngilizce bilmektedirler. Ancak bir çok Çerkes ne İngilizce ne da Rusça bilmektedir. Bu yüzden, İngilizce ve Rusça dili ile ilgili kısıtlamayı bazı Çerkesler sorgulamaktadırlar. Bir cevap; organizatörler bütün Çerkesleri gerçekten saymak istememektedir- ve bu projenin arkasındaki kişiler ve kuruluşlar ne olursa olsun Çerkeslere ve onların davasına sempati ile bakıyor olabilirler.
Bu toplumun en tanınmış şüphecilerinden birisi,Münih’teki Çerkes Enstitüsü başkanı olan Zaur Geduadzhedir. Bilinmeyen kişilere ve organizasyonlara şahsi bilgilerini sunmak oldukça tehlikelidir, özellikle bu datanın nasıl kullanılacağı bilinmemekte ise demektedir Geduadzhe. Gerçekten de yeni “nüfus sayımı”, neredeyse Moskova’nın sayıma katılanları bulmasına izin verecek adres ve diğer bilgileri talep etmektedir (Onkavkaz.com, October 18) .
Geduadzhe’ye göre, bu faaliyet, bütün Çerkeslerin nüfusunu sayma türünden üçüncü teşebbüstür. Birincisi elektronik iş ağı yaratılmasını kapsamaktaydı; ve ikincisi - “Çerkes pasaportu çıkarılmasına ilişkin başarısız bir projeydi”. Geduadzhe, bir çok kişinin bu faaliyetlere, Çerkes ulusal aidiyetinin büyümesini tetikleyecek ümidiyle bakmasına rağmen, bütün bu projelerin Çerkes Milleti’ni güçlendirmekten ziyade zayıflatmaya yönelik olduğunu söylemektedir.
Geduadzhe’nin fikrine göre, şu andaki faaliyetin arkasında, “Çerkes aktivistleri tehdit etmekle ve Çeçenlere yaptığı gibi onları ortadan kaldırmakla (yöneticilerini ve temsilcilerini)” ilgilenen “FSB (Rus Federal Güvenlik Servisi) bulunmaktadır”. Geduadzhe bu noktada, iktidar yanlısı lider Ramazan Kadirov’un muhtemelen FSB ve diğer Rus istihbarat servisleri ile yakın bir şekilde çalışan ve yurt dışındaki Çeçen muhalefetini öldüren ajanlarının bulunduğu trajik tarihe atıfta bulunmaktadır. Eğer Geduadzhe haklı ise Moskova’nın, Çerkes aktivizmine karşı savaşını, yeni ve tehlikeli bir şekilde genişletmeye hazırlandığı ortaya çıkmaktadır.
Bu tehdide rağmen, muhtemelen bir çok Çerkes, formu doldurma eğilimindedir, çünkü organizatörler, bir süre sonra Çerkeslerin dünyanın herhangi bir yerindeki akrabalarını arama imkanına kavuşacakları ve aile kütüğü oluşturabilecekleri vaadinde bulunmaktadırlar. Fakat bu “nüfus sayımı”nın Çerkesçe versiyonu var olana dek, söz konusu vaadin gerçekleşmesi imkan dışıdır. Gerçekten de en büyük tehlike, sadece az sayıda Çerkesin bu nüfus sayımına katılması ve daha sonra bu temelde Moskova’nın Çerkes Milleti’nin şimdiye kadar varsayıldığından daha az bir nüfusa sahip olduğunu iddia edecek olmasıdır.
Kaynak:https://jamestown.org/program/russian-security-services-said-behind-electronic-circassian-census/
Çeviri:Dr. Karden Murat Yıldırım