Paul Goble:Baltık-Karadeniz İttifakının Doğuşu mu?


NATO mini zirvesinde toplanan Polonya, Romanya, Slovakya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Letonya, Litvanya ve Estonya ittifakın topraklarında kalıcı askeri güç bulundurmasını istediler. 

Paul Goble, 6 Kasım 2015

Moskova ve Batılı ülkelerdeki birçok gözlemci Rusya ile Batı Avrupa arasında yer alan ülkeleri doğu-batı mihveri olarak kabul eder. Bu ülkelerin aynı zamanda bir kuzey-güney ekseni oluşturduklarını görmezden gelirler veya dış ülkelerin komplosu diyerek ciddiye almazlar.

Birçok Rus için kuzey-güney ittifakı Polonya’nın eski günlerine dönme rüyasından veya Washington’un Rusya’yı Avrupa’dan daha fazla uzaklaştırma çabasından öteye bir anlam taşımaz. Birçok Batılı da “aradaki ülkeleri” aktör olarak görmez, sahip oldukları potansiyeli dikkate almazlar.

Oysa kuzey-güney ekseni üzerinde sıralanan bu ülkeler hem aralarındaki dayanışmayı artırıyorlar hem de dış destek arıyorlar.

Dün Bükreş’te toplanan NATO mini zirvesinde Polonya, Romanya, Slovakya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Letonya, Litvanya ve Estonya ittifakın topraklarında kalıcı askeri güç bulundurmasını istediler. 

Yayınlanan bildirgede Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasının Avrupa’nın güvenliğini tehdit ettiğine işaret edildi. NATO’dan Avrupa Birliği ile daha fazla işbirliği yapması, Rusya’dan da uluslararası hukuka uyması istendi.

Baltık-Karadeniz ittifakının uzun ve karmaşık arka planı için Marek Jan Chodakiewicz’in Intermarium: The Land between the Black and Baltic Seas [Denizler Arası: Karadeniz ve Baltık Denizi Ortasındaki Topraklar] (Transaction, 2012) ve bu satırların yazarının “New Polish President Makes Baltic-Black Sea Alliance a Centerpiece of His Foreign Policy,” [Yeni Polonya Cumhurbaşkanının Dış Politika Gündeminin Merkezinde Baltık-Karadeniz İttifakı Var] (13 Ağustos 2015) başlıklı makalesi okunabilir.

Bir yanda Moskova ve Batı’dan, diğer yandan Belarus ve Ukrayna’dan kaynaklanan olumsuzluklar sebebiyle ittifakın hayata geçirilmesinin önünde ciddi engeller bulunuyor.

Bükreş’te imzalanan belgeyle Intermarium (Denizler Arası) projesien üst düzeyde dile getirilmiş oldu. 27 Ekim günü Varşova’da bir araya gelen Baltık-Karadeniz Topluluğu’nun aldığı kararlara da dikkat etmek gerekiyor.

Katılımcılardan biri eliyle tarafıma ulaştırılan kararların çevirisi şöyle: 

“Varşova’da düzenlenen kuruluş konferansına katılanlar hümanizm ve uluslararası hukuk ilkeleri doğrultusunda aşağıdaki kararları aldılar: 

1. Mart 2014’den beri Kırım ve Ukrayna doğusunu işgal altında tutan Rusya Federasyonu’nun saldırgan bir ülke olduğu ve işgalin sona ermesi gerektiği,

2. Ukrayna sınırları içinde Kırım-Tatar özerk ulusal toprağının oluşturulması, 

3. Kırım Tatar halkının barışçıl mücadelesinin desteklenmesi,

4. Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti topraklarının 1999 yılından bu yana Rusya’nın işgali altında olduğu,

5. İşgalcilerin zulmünden kurtulmak için anayurdunu terk etmek zorunda kalmış Çeçen mültecilere Batı ve Orta Doğu ülkelerinin yardım etmeleri,

6. Gürcistan’dan 2008 yılında koparılan toprakların Rusya işgali altında olduğu,

7. FIFA’nın2018 Dünya Kupası’nın Rusya’da yapılması kararını gözden geçirmesi,

8. Rus işgal kuvvetlerinin Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti, Gürcistan ve Ukrayna topraklarından çekilmesi, bu toprakların meşru sahiplerine geri verilmesi,

9. Küresel Koalisyonun “Kuzey Kore’de insan hakları” yasasına verdiği desteğin arkasında durulması,

10. Belarus topraklarındakiRus askeri üslerinin kapatılması ve Rus askerlerinin çekilmesinin talep edilmesine karar verilmiştir.”

Çeviri: Yediç Sinan Yavuz